آناتومی کف پا و ویژگی های آن

آناتومی استخوان و مفاصل کف پا

کف پا از ۲۶ استخوان تشکیل شده است. دو استخوانی که در پشت پا قرار دارند یعنی استخوان های تالوس Talus و پاشنه یا کالکانه (Calcaneous) را روی هم رفته هیندفوت (Hindfoot) یعنی پشت پا مینامند.

جلوتر از این دو استخوان گروهی متشکل از پنج استخوان کوچکتر قرار دارند که به آنها استخوان های تارس Tarsal bones میگویند. مجموعه این پنج استخوان را میدفوت (Midfoot) یا پای میانی هم مینامند. این پنج استخوان عبارتند از

• استخوان کوبوئید (Coboid) : این استخوان در جلوی استخوان پاشنه و در قسمت خارجی کف پا قرار گرفته است.

• استخوان ناویکولر (Navicular) : این استخوان در جلوی تالوس و در قسمت داخلی کف پا قرار گرفته است.
• استخوان های کونئیفرم (Cuneiform) : اینها سه استخوان هستند که به آنها کونئیفرم های داخلی medial و خارجی Lateral و وسطی Intermediate میگویند. این سه استخوان در جلوی استخوان ناویکولر قرار گرفته اند.

جلوتر از استخوان های تارس پنج استخوان بلند قرار دارند که به آنها متاتارس Matatarsals میگویند و در واقع کف پا را میسازند. جلوتر از متاتارس ها انگشتان پا قرار دارند که هر کدام از آنها سه بند دارد (بجز شست پا که دو بند دارد) و به استخوان هر بند فالانکس Phalanges میگویند.[/vc_column_text][vc_column_text]مفاصل بین استخوان های تارس و متاتارس را مفاصل تارسومتاتارس Tarsometatarsal joints میگویند. مفاصل بین متاتارس ها و بند اول انگشتان پا را مفاصل متانارسوفالانژیال Metatarsophalangeal joints میگویند. مفاصل بین بندهای انگشتان پا را مفاصل اینترفالانژیال Interphalangeal joints میگویند.

آناتومی عضلات کف پا

عضلاتی که موجب حرکات مفاصل کف پا میشوند دو دسته اند. یکی آنها که در ناحیه ساق قرار دارند و تاندون های آنها از مچ پا عبور کرده و به استخوان های پا متصل شده و موجب حرکت آنها میشوند.

این دسته را عضلات خارجی یا اکسترنسیک Extrinsic muscles مینامند. دسته دیگر عضلات داخلی یا اینترنسیک Intrinsic muscles هستند که در داخل خود پا، در کف یا پشت آن قرار دارند.

عضلات پشت پا

عضلات اینترنسیک پشت پایی عبارتند از

اکستانسور کوتاه انگشتان Extensor digitorum brevis

این عضله از سطح فوقانی و خارجی استخوان کالکانه (پاشنه) شروع شده و تاندون های آن به سطح پشتی چهار انگشت اول پا میچسبند. وظیفه آنها بالا آوردن انگشتان پا به بالا است. این بالا آوردن البته بیشتر در مفصل متاتارسوفالانژیال (مفصل بین کف پا و انگشتان پا ) است.

اکستانسور کوتاه شست Extensor hallucic brevis

این عضله هم از سطح فوقانی و خارجی استخوان کالکانه (پاشنه) شروع شده و تاندون آن به سطح پشتی بند پرگزیمال (بند نزدیک به کف پا) انگشت شست پا میچسبد. وظیفه آن بالا آوردن شست پا از مفصل متاتارسوفالانژیال است.

عضلات زیر پا

عضلات اینترنسیک کف پایی در چهار لایه هستند. اولین و سطحی ترین لایه شامل عضلات زیر است

ابدکتور هالوسیس Abductor hallucis

این عضله از توبروزیته (برجستگ) استخوان کالکانه و ار فاشیای پلانتار (پرده بافتی کلفتی که زیر پوست پا است) شروع شده و به قسمت داخلی بند پرگزیمال شست میچسبد. وظیفه آن ابداکشن شست یعنی دور کردن آن از انگشتان دیگر است.

فلکسور کوتاه انگشتان Flexor digitorum brevis

این عضله از توبروزیته استخوان کالکانه و از فاشیای پلانتار شروع شده و به فالانکس (استخوان انگشت) وسطی انگشتان ۵-۲ میچسبد. وظیفه آن خم کردن انگشتان مربوطه از مفصل اینترفالانژیال پرگزیمال (مفصل بین انگشتی که به کف پا نزدیک تر است) است

ابدکتور انگشت کوچک Abductor digiti minimi

این عضله از توبروزیته کالکانه شروع شده و قسمت خارجی بند پرگزیمال انگشت کوچک میچسبد. وظیفه آن ابداکشن انگشت کوچک یعنی دور کردن آن از دیگر انگشتان است

دومین لایه که زیر لایه اول قرار دارد شامل عضلات زیر است:

عضله مربعی کف پا Quadratus plantae

این عضله از سطح کفی یا زیرین استخوان کالکانه شروع شده و به تاندون های فلکسور (خم کننده) بلند شست میچسبد. وظیفه آن کنترل جهت حرکت تاندون های ذکر شده و کمک به خم کردن انگشتان ۵-۲ است.

عضلات کرمی یا لومبریکال Lumbricals

این عضله از روی تاندون های فلکسور بلند انگشتان ۴-۱ شروع شده و به تاندون های اکستانسور (باز کننده) همان انگشتان میچسبد. وظیفه این عضلات خم کردن مفاصل متاتارسوفالانژیال و باز کردن مفاصل اینترفالانژیال (مفصل بین بندها) انگشتان مربوطه است.

لایه سوم شامل عضلات زیر است:

فلکسور کوتاه شست Flexor hallucis brevis

ین عضله از سطح کفی استخوان کوبوئید و کونئیفرم خارجی شروع شده و سطح خارجی و داخلی بند اول شست میچسبد. وظیفه آن خم کردن مفصل متاتارسوفالانژیال انگشت شست است.

نزدیک کننده شست Adductor hallucis

این عضله از قاعده متاتارس (استخوان های کف پایی) های ۴-۲ شروع شده و به سطح خارجی قاعده فالانکس پرگزیمال شست میچسبد. وظیفه آن ادداکشن یا نزدیک کردن شست به انگشتان دیگر است.

فلکسور کوتاه انگشت کوچک Flexor digiti minimi brevis

این عضله از قاعده متاارس پنجم شروع شده و به قاعده فالانکس پرگزیمال انگشت پنجم پا میچسبد. وظیفه آن خم کردن فالانکس پرگزیمال انگشت پنجم است.

لایه چهارم شامل عضلات زیر است

عضلات بین استخوانی کفی Plantar interossei

این عضلات سه تا هستند و از تنه متاتارس های ۵-۳ شروع شده و به طرف داخلی قاعده فالانکس پرگزیمال انگشتان ۵-۳ میچسبد. وظیفه این عضلات نزدیک کردن انگشتان ۵-۳ به هم است.

عضلات بین استخونی پشتی Dorsal interossei

این عضلات چهار تا هستند و از تنه متاتارس ها شروع شده و به کناره فالانکس پرگزیمال انگشتان ۵-۲ میچسبند. وظیفه آنها دور کردن انگشتان مربوطه از هم است.

رباط و لیگامان های کف پا

بین تمامی استخوان های کف پا، رباط یا لیگامان هایی وجود دارند. این رباط ها دو استخوانی را که در مجاورت یکدیگر قرار گرفته و یک مفصل را تشکیل میدهند را به یکدیگر متصل کرده و در کنار هم قرار میدهد.

رباط ها از انتهای یک استخوان به ابتدای استخوان مجاور متصل میشود و نام آنها معمولا برگرفته از نام دو استخوانی است که به هم متصل میکنند.

ممکن است دو استخوان مجاور به توسط چند رباط به یکدیگر متصل شوند که در جهات متفاوتی قرار گرفته اند.

بعضی از این رباط ها چنان محکم و نزدیک به استخوان ها قرار گرفته اند که موجب میشوند استخوان های مجاور تنها حرکت اندکی نسبت به هم داشته باشند و برخی دیگر ار رباط ها در بعضی جهات سفت و در بعضی جهات دیگر شل هستند بطوریکه اجازه میدهند تا مفصل در جهات خاصی حرکت آزادانه تری داشته باشد.

مهمترین رباط پا، فاشیای پلانتار Plantar fascia است که از استخوان پاشنه تا استخوان های پنجه پا کشیده شده و موجب میشود تا کف پا انحنا داشته باشد.

قوس های کف پا

کف پا دو قوس طولی و عرضی دارد قوس طولی کف پا Longitudinal arch قوسی است که وقتی پا را از کنار و سمت داخل نگاه میکنیم متوجه آن میشویم. این قوس در سمت داخل پا است و سمت خارجی پا قوس ندارد.

قوس طولی کف پا به نحوی است که در حالت ایستادن قسمت عقب قوس یعنی استخوان پاشنه و قسمت جلوی قوس یعنی سر استخوان های متاتارس در ناحیه پنجه پا بر روی زمین قرار گرفته و قسمت وسط و داخلی کف پا که حدودا در ناحیه استخوان تالوس است بالاتر بوده و با زمین تماس ندارد. اتصال فاشیای پلانتار به دو انتهای قوس موجب پایداری آن میشود.

قوس عرضی کف پا Transverse arch به علت ترتیب خاص اتصال متاتارس ها به استخوان های کوبوئید و کونئیفرم ایجاد میشود بطوریکه در هنگام ایستادن متاتارس های اول و پنجم به زمین نزدیکتر بوده و متاتارس های وسطی بالاتر قرار گرفته اند.

اعصاب کف پا

 اعصاب پا موجب برقراری حس پا و تحریک عضلات پشت و کف پا میشوند. مهمترین اعصابی که از ناحیه مچ پا عبور کرده و به کف پا میرسند عبارتند از