گردن یا ستون فقرات گردن از هفت استخوان به نام مهره های گردن تشکیل شده است که این مهره ها بر روی یکدیگر قرار دارند. در فاصله بین هر استخوان یک ماده اسفنجی به نام دیسک بین مهره ای وجود دارد. استخوان های گردن شما از نخاع شما محافظت می کنند و به گردن اجازه می دهند تا به حالت طبیعی حرکت کند. گردن عضوی بسیار انعطاف پذیر است و امکان خم شدن به جلو عقب و طرفین را دارا می باشد.
روش های درمان درد و آسیب گردن
درد گردن یک مشکل جدی و شایع است که می تواند توانایی شما برای انجام کارهای عادی و روزمره را مختل کند. درد گردن ممکن است باعث محدود کردن دامنه حرکت در گردن شما شود. همچنین درد در ناحیه گردن می تواند به قسمت های شانه، بازو و یا دست گسترش یابد.
عوامل مختلفی وجود دارند که باعث ایجاد درد در ناحیه گردن می شوند. به عنوان مثال، ممکن است است گاهی اوقات وضعیت بعد در هنگام نشستن، گردن شما را در وضعیت ناخوشایندی قرار دهد و باعث ایجاد درد شود. همچنین موارد دیگر تروما در اثر تصادف و یا آسیب های ورزشی ممکن است باعث ایجاد وضعیت دردناکی به نام آسیب شلاقی گردن شود. پارگی ناشی از ورم مفاصل یا مشکلات دیسک نیز ممکن است دلیل درد گردن شما باشند.
درد ناشی از گردن شما ممکن است در قسمت های مختلف بدن احساس شود. به عنوان مثال، درد گردن غالباً در در شانه ها احساس می شود و در نتیجه، انواع درد شانه ممکن است ناشی از وجود مشکل در گردن باشد. اگر عصبی در گردن شما تحریک شده باشد، ممکن است در هنگام حرکت بازو و دست های خود احساس درد کنید. برای بهبود درد و مشکلات مربوط به گردن، باید تمام شرایط و علائم خود را به فیزیوتراپی توضیح دهید.
یکی از بهترین روش های تسکین و بهبود درد گردن انجام فیزیوتراپی گردن است که توسط فیزیوتراپیست انجام می شود. فیزیوتراپی شامل روش های درمانی فیزیکی است که در ادامه با آن بیشتر آشنا می شویم.
فیزیوتراپی گردن چیست؟
انجام فیزیوتراپی برای درمان مشکلاتی مانند آرتروز، بیرون زدگی های دیسک و مشکلات عضلانی در ناحیه گردن،در کلینیک فیزیوتراپی روش بسیار موثری می باشد. در واقع فیزیوتراپی تنها راه درمانی قبل از عمل جراحی می باشد. بیشتر برنامه های فیزیوتراپی برای درد گردن شامل استفاده از روش های درمانی برای کاهش درد و یا سفتی گردن است. این روش ها شامل استفاده از ورزش های تقویتی، تمرینات کششی گردن، منوال تراپی، الکتروتراپی،تکنیک های کاهش درد و تنش مانند اولتراسوند، مگنت تراپی، روشهای درمانی گرم و سرد و در برخی موارد اصلاح وضعیت بدن می باشد. روش ها و تمرین های خاص مورد استفاده در فیزیوتراپی و همچنین مدت زمان برنامه درمانی می تواند در افراد مختلف متفاوت باشد.
اهداف فیزیوتراپی برای درد گردن
فیزیوتراپی برای درد گردن به طور معمول اهداف زیر را شامل می شود:
کاهش درد و سفتی در ناحیه گردن
بهبود دامنه حرکت سر و گردن
تقویت پویایی و حرکت گردن و عضلات پشتیبان آن
ارائه راهکارهای مناسب برای جلوگیری از عود مجدد درد
حتی اگر درد گردن به طور کامل از بین نرود، فیزیوتراپی ممکن است نقش مهمی در بهبود وضعیت گردن و عملکرد حرکات روزانه داشته باشد.
اگر شما در ناحیه گردن و یا بازوی خود احساس درد داشته باشید، پزشک ممکن است شما را به یک فیزیوتراپیست ارجاع دهد. در اولین ملاقات شما با یک فیزیوتراپیست، یک ارزیابی اولیه از شما انجام خواهد شد که در آن فیزیوتراپیست می تواند اطلاعاتی را راجع به شما و ماهیت مشکل شما جمع آوری کند. وی سپس معایناتی را انجام می دهد که طی آن معمولاً موارد زیر بررسی می شوند:
- دامنه حرکت (ROM): دامنه حرکت گردن شما به میزان حرکت گردن در جهت های مختلف اشاره دارد. فیزیوتراپیست شما ممکن است از گونیومتر برای اندازه گیری دامنه حرکت گردن شما استفاده کند. او همچنین کیفیت حرکت گردن را نیز مورد بررسی قرار می دهد.
- قدرت: اندازه گیری قدرت عضلات گردن و همچنین اندام های فوقانی در ارزیابی مشکلات گردنی بسیار مهم می باشد. حتی عضلات اندام های فوقانی ممکن است به علت تحت فشار بودن اعصاب گردن ضعیف شده باشد. به عنوان مثال: اگر در ناحیه بازوی خود احساس درد دارید که این درد ناشی از از گردن شما است، ممکن است در برخی از گروه های خاص عضلانی موجود در بازوی خود احساس ضعف کنید. فیزیوتراپیست شما قدرت شما برای تعیین ماهیت این ضعف را اندازه گیری می کند.
- حساسیت به پالپیشن: پالپیشن به حالتی گفته می شود که یک فیزیوتراپیست با دست خود بدن را لمس می کند تا مشخص شود که آیا ماهیچه های بیمار سفت و یا دردناک هستند یا خیر. علاوه بر این، در هنگام پالپیشن فیزیوتراپ ممکن است برای اندازه گیری تحریک ستون فقرات، بر روی آن فشار وارد کند. لمس بافت ها توسط فیزیوتراپیست برای پیدا کردن گرفتگی های عضلانی، نقاط ماشه ای، آتروفی های عضلانی و راستای ستون فقرات بسیار مهم است.
- حالت قرار گرفتن بدن: فیزیوتراپیست ممکن است وضعیت قرار گیری بدن شما را تجزیه و تحلیل کند. از این طریق مشخص می شود که آیا شرایط بدنی می تواند دلیل درد در ناحیه گردن شما باشد یا خیر. او ممکن است حالت استراحت شما را بررسی کرده و سپس طرز صحیح نشستن را در شما اجرا کند تا از این طریق مشخص شود که اصلاح وضع بدن تا چه اندازه دربهبودی علائم موثر هستند. همچنین فیزیوتراپیست ممکن است وضعیت بوسپار بیمار را بررسی کند. زیرا اختلالات بوسپار می تواند باعث ایجاد انحرافات ستون فقرات، کوتاهی عضلانی و در نتیجه ایجاد درد در ناحیه گردن باشد.
- تحرک عملکردی: اگر درد گردن دارید، ممکن است فیزیوتراپیست از شما در مورد مواردی که به دلیل درد قادر به انجام آنها نیستید، سوال کند. همچنین ممکن است از شما بخواهد برای ارزیابی تحرک کلی عملکرد خود، وظایف خاصی را انجام دهید.
در صورت وجود مشکل و درد در ناحیه گردن و اندام های فوقانی، انجام ارزیابی کامل هنگام مراجعه به فیزیوتراپی برای مشخص شدن برنامه درمانی بسیار مهم است. پس از اینکه فیزیوتراپیست بررسی های لازم را در مورد وضعیت شما انجام داد، با کمک شما یک برنامه عملی برای کمک به درد گردن ارائه می کند.
روش های درمانی فیزیوتراپی گردن چگونه است؟
فیزیوتراپی گردن به دو دسته تقسیم بندی می شود:
1. فیزیوتراپی منفعل
فیزیوتراپی منفعل شامل درمان هایی است که بدون تلاش و دخالت بیمار انجام می شوند. روش های درمانی فیزیوتراپی منفعل بسیار متنوع هستند و هدف از آنها کاهش درد و تورم است. برخی از این درمان های منفعل شامل موارد زیر هستند:
کشش گردن
گاهی اوقات کشش عضلات گردنی ممکن است در مطب فیزیوتراپی بر روی شما انجام شود. از کشش عضلات گردنی برای جدا کردن سطوح مفصل در گردن استفاده می شود که در صورت ابتلا به آرتروز گردن می توانند بسیار موثر و مفید باشند. اگر شما دیسک پرکار یا فتق دیسک دارید، کشش عضلات گردن به اعصاب تحریک شده شما کمک می کند و در نتیجه درد کاهش می یابد.
ماساژ
اگر عضلات سفت شده دلیل درد ناحیه گردن شما باشند، ممکن است فیزیوتراپیست از تکنیک های ماساژ برای کاهش تنش و درد در این عضلات بهره بگیرد. معمولا برای کاهش و درمان درد گردن، باید قسمت پشت گردن و مناطق اطراف آن مانند پشت سر، شانه ها و پشت را ماساژ داد.
اولتراسوند (تکنیک هایی برای کاهش تنش و درد)
گاهی اوقات تکنیک های درمانی مانند اولتراسوند برای درمان درد گردن مورد استفاده قرار می گیرند. این درمان ها ممکن است به طور موقت احساس خوشایندی را در شما ایجاد کنند. علاوه بر این، این تکنیک ها می توانند در درمان درد کمر نیز موثر باشد. در فیزیوتراپی به روش اولتراسوند، یک ژل سرد بر روی ناحیه متورم و یا دردناک اعمال می‌شود. سپس هنگام ارسال امواج صوتی با انرژی بالا در زیر سطح و داخل بافت ها، یک وسیله دستی (پروب) به آرامی بر روی پوست مالیده می شود. برخی افراد معتقدند که اولتراسوند حسی ملایم و گرم به آنها می‌دهد و عضلات را شل کرده و درد را کاهش می دهد.
الکتروتراپی
در این نوع فیزیوتراپی از دستگاهی برای ارسال جریان الکتریکی خفیف به منطقه آسیب دیده استفاده می شود. الکتروتراپی برای موارد مختلف مانند تغییر علائم درد، تحریک انقباضات، تقویت ترمیم بافت ها و ارسال داروهای تسکین دهنده درد از طریق پوست، به کار می رود. متداول ترین نوع الکتروتراپی برای درمان درد گردن، تحریک الکتریکی عصب از راه پوست است که به منظور تغییر در شدت احساس درد، پالس های الکتریکی به اعصاب حسی در زیر پوست فرستاده می شود.
مگنت تراپی گردن
مگنت تراپی یا مگنتو درمانی نوعی داروی جایگزین است که از میادین مغناطیسی برای درمان شرایط پزشکی استفاده می کند. در این روش آهنرباهای دائمی در نزدیکی بدن قرار می گیرند و نیروی میدان مغناطیسی به داخل کانال ها، منافذ و مجاری بدن نفوذ کرده و در نتیجه جریان خون به این مناطق افزایش می یابد. اعمال میدان مغناطیسی در مجاورت بدن باعث تامین انرژی و تقویت سرعت خونرسانی به بافت های بدن می شود. این درد و التهاب در بافت های آسیب دیده را کاهش می دهد.
روشهای درمانی گرم و سرد
گرما و سرما درمان هایی هستند که ممکن است برای کمک به آرامش عضلات و کاهش التهاب به کار روند. علاوه بر این، از این درمان ها برای افزایش جریان خون و شل شدن عضلات سفت استفاده می شود. در برخی موارد بسته به آسیب یا ترجیحات بیمار، گرما و سرما درمانی متناوب هستند.
درمان های منفعل ممکن است به شما احساس خوبی را القا کنند. اما به یاد داشته باشید که برای درمان درد گردن باید علاوه بر بهره گیری از این درمان ها، تمرینات فعال و تصحیح وضعیت را نیز انجام دهید.
2.فیزیوتراپی فعال
در فیزیوتراپی فعال خود بیمار باید یکسری از تمرینات و کشش حرکات کششی را برای از بین بردن درد انجام دهد. با بهبود قدرت و انعطاف پذیری در گردن، درد عضلات ممکن است کاهش یابد. این سبب کاهش استرس و فشار در ستون فقرات و عضلات گردن می شود. برخی از توصیه هایی که فیزیوتراپیست ها برای فیزیوتراپی فعال ارائه می دهند، شامل موارد زیر هستند:
ورزش کردن
بسیاری از مطالعات نشان می دهند که ورزش کردن می تواند ابزار اصلی شما در درمان درد گردن باشد. فیزیوتراپیست شما ممکن است تمرینات خاصی را برای کمک به بهبود دامنه حرکتی گردن و کاهش درد توصیه کند. همچنین تمرینات تقویتی در صورت تشخیص ضعف در ارزیابی اولیه تجویز می شوند. رایج ترین ورزش های توصیه شده توسط فیزیوتراپیست ها عبارتند از:
فعالیت های هوازی
این نوع ورزش ها جریان خون و تنفس را بالا می برند. برخی از متداول ترین فعالیت های هوازی که ستون فقرات را خسته نمی کند، شامل دوچرخه سواری شنا و قدم زدن سریع است.
ورزش های آبی
برخی از تمرینات فیزیوتراپی را می توان در استخر انجام داد. آب می تواند به ستون فقرات شما فشار وارد کند در حالی که عضلات دیگر همچنان به وظایف خود ادامه می دهند. اگر درد گردن شدید باشد و یا با درد شانه و کمر همراه باشد، فیزیوتراپیست ممکن است ورزش های آبی را توصیه کند.
تقویت هسته و پشت
اگر از فیزیوتراپی برای بهبود قدرت و عملکرد گردن استفاده شود، به احتمال زیاد عضلات کمر و هسته نیز از این تقویت بهره‌مند خواهند شد. علاوه بر این، این گروه های عضلانی همگی در حمایت از ستون فقرات و کمک به بهبود وضعیت بدن نقش دارند.
تصحیح وضعیت بدن
اگر درد ناحیه گردن به دلیل وضعیت نامناسب قرارگیری گردن شما باشد، ممکن است فیزیوتراپیست برای اصلاح این مشکل یک پشتیبان کمری را تجویز کند تا وضعیت ستون فقرات و گردن شما بهبود یابند.
انجام تمرینات فیزیوتراپی گردن در منزل
برای کمک به بهبود عضلات گردن می توانید تمرینات زیر را به راحتی در خانه انجام دهید:
چرخشی گردن
به آرامی گردن خود را به طرفین بچرخانید. پس از انجام هر حرکت ۵ تا ۷ ثانیه مکث کنید و سپس گردن را به طرف دیگر بچرخانید. این تمرین را ۵ مرتبه تکرار کنید.
خم کردن گردن به سمت جلو
این یکی از ساده ترین تمرینات برای خارج شدن از شر درد گردن است. شما می توانید به سادگی گردن خود را به سمت پایین خم کنید و با چانه خود قفسه سینه را لمس کنید. این حالت را برای ۵ ثانیه حفظ کرده و سپس آن را به موقعیت اصلی بازگردانید. این تمرین را ۵ مرتبه تکرار کنید.
خم کردن گردن به سمت شانه ها
گردن خود را به سمت شانه ها خم کرده و این موقعیت را به مدت ۵ ثانیه حفظ کنید. سپس سر خود را به مرکز برگردانید. حال گردن خود را به طرف دیگر به مدت ۵ ثانیه خم کنید. این تمرین را ۵ مرتبه تکرار کنید.
فیزیوتراپی به کاهش درد کمک می کند و می تواند راهکارهایی را برای پیشگیری از عوارض بعدی گردن درد ارائه کند. درمان مناسب درد گردن شما باید طی ۴ تا ۶ هفته از بین برود. در موارد جدی تر ممکن است بهبودی شما به مدت زمان بیشتری احتیاج داشته باشد. اما اگر درد و علائم پس از گذشت چندین هفته از درمان بهبود نیابند، لازم است به پزشک خود مراجعه کنید.
مزایای فیزیوتراپی گردن
همانطور که اشاره شد، فیزیوتراپی برای گردن بر روی بهبود و تقویت تاندون ها و عضلات و رباط های گردن که از مهره ها حمایت می‌کنند، متمرکز است. در واقع هدف اصلی در فیزیوتراپی شامل موارد زیر است:
تسریع روند بهبودی و کاهش درد و تورم گردن
انعطاف پذیری و قویتر شدن ماهیچه ها
کششی عضلات در نواحی آسیب دیده
بهبودی وضعیت قرار گرفتن بدن که به نوبه خود بر گردن و ستون فقرات تاثیر گذار است
ارائه تمریناتی که در صورت بروز آسیب های دیگر به بیمار در کاهش درد کمک می کند
فیزیوتراپی و کشش عضلات گردن، انواع درد گردن تنش و گرفتگی را درمان می کند. کشش عضلات گردن در فیزیوتراپی به آرامش آنها کمک کرده و این می تواند ضمن افزایش انعطاف پذیری، درد را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. همچنین فیزیوتراپی گردن برای درمان و صاف کردن دیسک های برامده و یا فتق دیسک بسیار موثر است. این می تواند درد مفاصل، اسپرین ها و اسپاسم ها را کاهش دهد.
فیزیوتراپی گردن، فشار و درد را از طریق کشش مهره ها و عضلات گردن کاهش می دهد. ایجاد فضای بین مهره ها، فشرده سازی را تسکین می دهد و موجب شل شدن عضلات می شود. این موارد منجر به بهبود تحرک و دامنه حرکتی گردن می شود.
عوارض و خطرات جانبی فیزیوتراپی گردن
یک برنامه فیزیوتراپی فعال که تحت نظر فیزیوتراپیست انجام می شود، معمولا بی خطر است. اما گاهی اوقات ممکن است فیزیوتراپی گردن با عوارض جانبی همراه باشد. عوارض جانبی رایج عبارتند از:
در ابتدایی فیزیوتراپی گردن درد و سفتی ممکن است بدتر شود. طبیعی است که ماهیچه ها با شروع تمرینات دچار درد و تورم شوند اما اگر تمرینات فیزیوتراپی به آرامی شروع شوند و به تدریج طی جلسات بعدی افزایش یابند، از بدتر شدن درد و سفتی جلوگیری می شود.
تکنیک های نادرست ممکن است آسیب را بدتر کند و یا باعث ایجاد صدمات جدید شود. انجام تمرینات فیزیوتراپی گردن به روش اشتباه می تواند منجر به صدمه و یا اعمال فشار بیش از حد بر روی مفاصل و بافت های نرم شود. بنابراین لازم است تمرینات را مطابق با دستورالعمل آنها انجام داد.
یک وضعیت پزشکی مشخص نشده ممکن است به وخیم تر شدن شرایط منجر شود. اگر یک بیماری پزشکی و جدی مانند سرطان باعث درد گردن شده اما این بیماری تشخیص داده نشده باشد، فیزیوتراپی نمی تواند موثر باشد و از سوی دیگر ممکن است به وخیم تر شدن اوضاع نیز منجر شود.
به طور کلی انجام فیزیوتراپی گردن بی خطر است. اما نتایج برای همه متفاوت است. به عنوان مثال، در کشش گردن عوارض جانبی مانند سردرد، سرگیجه و حالت تهوع ممکن است تجربه شوند. در صورت ایجاد عوارض جانبی، باید تمرینات را متوقف کرده و در مورد آنها با پزشک فیزیوتراپیست مشورت کنید.
برخی از عوارض جانبی در فیزیوتراپی کشش گردن عبارتند از:
روماتیسم مفصلی
شکستگی یا آسیب دیدگی در ناحیه گردن
تومور شناخته شده در ناحیه گردن
مشکلات یا انسداد در شریان های مهره یا کاروتید
پوکی استخوان
بی ثباتی گردن
فشار خون ستون فقرات