فلج صورت کودکان (Facial palsy)
ممکن است بی اختیار آب دهان از گوشه لب جاری شود و در هنگام بوسه قسمت از کار افتاده لب ها جلو نیاید و مجددا دهان بیمار کج میشود. عصب زوج هفتم مغزی در بدن انسان عملکرد های مهمی را کنترل میکند، باز و بسته کردن چشم ها و سوراخ بینی، لبخند زدن، اشک ریزی، اخم کردن، ترشح بزاغ و بالا بردن ابرو ها از مهمترین عملکرد های عصب فاشیال است علاوه بر اینها حس چشایی دو سوم جلوی زبان هم از همین عصب تشکیل میشود لذا احتمال اینکه به دنبال فلج بل حس دو سوم جلویی زبان از دست برود وجود دارد. عصب صورتی عضله ای بسیار ظریفی به نام استاپیدوس یا عضله رکابی را در گوش میانی عصب دهی میکند که وظیفه اش کاهش حساسیت گوش به صدا های بلند محیط اطراف است.
فلج صورت کودکان عبارتست از ضعف ناگهانی عضلات صورت که وظیفه تنظیم حالت های صورت (خنده، گریه، اخم و…) را بر عهده دارند. فلج صورت کودکان معمولا در یک طرف از صورت اتفاق می افتد، اما حالت شدید تر این بیماری ممکن است همه صورت کودک را درگیر نماید. دلیل اصلی این بیماری تا کنون مشخص نشده است. اما این بیماری ممکن است به دلیل عفونت ویروسی ایجاد شود. به طوری که عفونت ویروسی، عصب صورت را درگیر کرده و باعث آسیب دیدن آن می شود. همچنین برخی از عوامل محیطی مثل خونریزی، فشار شدید بر عصب، تورم، التهاب بافت های اطراف عصب که از مغز تا کنار گوش کشیده شده است، می تواند باعث آسیب دیدن عصب صورت و در نتیجه سبب فلج صورت در کودك شود.
با اینکه این بیماری یک مشکل خطرناک و حاد به شمار نمی رود، اما به میزان بسیار زیادی باعث کاهش و یا از بین رفتن روحیه کودک می شود و تاثیر نامطلوبی بر شخصیت وی خواهد گذاشت.
این بیماری در بسیاری از کودکان درمان پذیر بوده و در ظرف چند هفته یا چند ماه بهبود می یابد.
علائم ابتلا به فلج صورت در کودکان :
- ضعیف یا فلج شدن ناگهانی قسمتی از صورت کودک که وظایفی از جمله لبخند، خنده و بستن چشم را مشکل می کند .
- هنگامی که کودک به این بیماری مبتلا می شود، صداها را در سمت آسیب دیده صورت، بلند تر می شنود، که ممکن است کودک از درد گوش رنج ببرند.
- سختی تشخیص حالت های صورت کودک و نا معلوم بودن حالت های صورتش نیز از علائم ابتلا به فلج صورت در کودکان می باشند.
- سردرد
- حس چشایی در قسمت جلویی زبان کودک به کلی از بین خواهد رفت.
- تغییرات در میزان اشک کودک.
علل ایجاد فلج بلز در کودکان :
گرچه دلیل اصلی فلج بلز مشخص نیست، اغلب با عفونت ویروسی ارتباط دارد. ویروس‌هایی که با فلج صورت ارتباط دارند، ویروس‌هایی هستند که باعث:
- تب خال و تبخال تناسلی (هرپس سیمپلکس)
- آبله مرغان و شینگل(هرپس زوستر)
- مونونوکلئوز (اپشتن بار)
- عفونت سیتومگالوویروس
- بیماری‌های تنفسی (آدنوویروس)
- سرخک آلمانی (سرخچه)
- اوریون (ویروس گوشک)
- آنفولانزا (انفولانزای نوع B)
- بیماری دست و پا و دهان (ویروس کوکساکی)
در فلج صورت، عصبی که عضلات صورت شما را کنترل میکند، از یک کانال باریک استخوانی در مسیر صورت شما می‌گذرد، این عصب ملتهب و متورم شده که اغلب با عفونت‌های ویروسی ارتباط دارد.
علاوه بر عضلات صورت، این عصب اشک، بزاق، طعم و استخوان کوچکی در میانه گوش شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
درمان فلج بلز
بیشتر افرادی که دچار فلج بلز می‌شوند با یا بدون درمان، به طور کامل بهبود می‌یابند.
یک درمان مشخص که برای همه افراد مناسب باشد وجود ندارد، اما پزشک ممکن است برای تسریع روند بهبودی شما، داروها یا فیزیوتراپی را پیشنهاد دهد.
جراحی به ندرت یک گزینه درمانی برای فلج عصب صورت در نظر گرفته میشود.
فیزیوتراپی فلج بلز
انجام فیزیوتراپی باید بلافاصله پس از بروز فلج بل آغاز شود تا بیمار بتواند تا حد ممکن توانایی‌هایش را دوباره به دست بیاورد.
تنها کسانی که میتوانند در بهبود و یا بدتر کردن شرایط فردی که دچار آسیب عصب Facial شده اند کمک کنند فیزیوتراپ ها هستند.
فیزیوتراپی فلج بل : در توانبخشی میتوان عصب را گرم کرد، ماساژبدهیم، از تحریک الکتریکی، اولتراسوند ، لیزر، کینزیوتیپ و تمرین و ورزش درمانی استفاده کنیم.
برای مبتلایان به فلج بل میتوان از شیوه‌های مختلف فیزیوتراپی درمانی استفاده کرد.
البته، ضروری است که انجام فیزیوتراپی در اولین فرصت شروع شود. گزینه‌های موجود عبارتند از:
طب سوزنی :
با استفاده از طب سوزنی مجموعه خاصی از عصب‌ها و عضلات تحریک می‌شوند تا حالت طبیعی عضلات چهره حفظ شده، درد تسکین بیابد و تنش‌های موجود در عضلات رفع شوند. این شیوه احتمال آسیب‌های بیشتر به عصب‌ها را کاهش می‌دهد.
تحریک الکتریکی :
تحریک الکتریکی برای بیمار مبتلا به فلج بل عبارت است تحریک گروه‌هایی از عضلات و عصب‌ها برای حفظ کشیدگی و حالت طبیعی عضلات و بهبود کارایی آنها.
این روش میزان لاغری یا تحلیل رفتن عضلات را کم میکند.
در روش تحریک عصبی، برخی سیگنال‌های الکتریکی ارسال میشود که اساساً مشابه آن دسته از تکانه‌های عصبی هستند که یک عصب سالم به عضلات صورت می‌فرستد؛ گاهی اوقات به این روش تحریک نوروتروفیک هم گفته میشود.
پیلاتس بالینی :
میتوان با یک برنامه تخصصی که با تمرکز بر حرکات کوچک تولید قدرت کرده و تعادل را به عضلات برمی‌گرداند، از دست رفتگی تعادل و هماهنگی را درمان کرد.
گرما درمانی :
استفاده از کیسه‌های داغ تحت نظر فیزیوتراپ، به بهبود گردش خون در اطراف عصب‌ها و عضلات کمک میکند.
بیوفیدبک :
به افراد کمک میکند تا با شناسایی و تمرکز بر عضلات درگیر، کنترل حرکت آن عضلات را دوباره به دست آورند. این روش آگاهی بیمار از وضعیت عضلات صورتش را افزایش می‌دهد.
ورزش و حرکات اصلاحی :
تمرینات صورت که متناسب با هر بیمار ارائه می‌شوند، بیش از همه به بهبود عملکرد صورت افرادی که در سطحی متوسط دچار فلج شده‌اند و همچنین موارد مزمن فلج بل کمک می‌کنند.
همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد تمرینات صورت در موارد حاد نیز عوارض فلج بل را کاهش می‌دهند.
ورزش دادن عضلات صورت :
ورزش دادن صورت به شکل ملایم، باعث حفظ کشیدگی و حالت طبیعی عضلات صورت و کاهش ضعف عضلات میشود.
تمرینات ورزشی متناسب با نیازهای هر فرد طراحی می‌شوند.
این روش باعث بهبود هماهنگی و حفظ حافظه حرکتی میشود.
ماهیچه‌های فلج میتوانند کوچک و کوتاه شوند، که منجر به انقباض دائمی آنها میشود.
یک فیزیوتراپ می‌تواند به بیمار آموزش دهد که چگونه عضلات صورت را ماساژ و ورزش دهد که به پیشگیری از این مشکل کمک کند.
زمانی که بیمار ورزش‌های مختلف صورت برای فلج بل را انجام می‌دهد، جلوی آیینه بنشیند.
ورزش‌های ابرو:
⦁ به آیینه نگاه کنید و ابروهای خود را بالا ببرید، و در همان حالت به مدت ۱۰ تا ۱۵ ثانیه نگه دارید.
ابروهای خود را تا زمانی در این حالت نگه دارید که گوشه دهان یا گونه شما شروع به حرکت کند.
پیشانی خود را بالا کشیده تا چروک ایجاد شود.
⦁ نوک چهار انگشت خود را بروی ابروی درگیر فلج قرار دهید، با نوک انگشت تا ناحیه خط رویش مو را با ضربات محکم مالش دهید.
⦁ اخم کنید و سپس تلاش کنید تا ابروی خود را پایین بکشید.
ورزش‌های لب:
⦁ هر دو لب خود را بسته و به آرامی به هم فشار دهید، درست مانند کودک در تصویر بالا. سپس آنها را رها کنید و دوباره به آرامی هر دو لب را به هم فشار دهید.
سعی کنید این ورزش فشردن لب‌ها را تا زمانی انجام دهید که پلک شما شروع به حرکت کند.
در طول این ورزش، برآرام کردن عضلاتی که در اطراف چشم‌ها است تمرکز کنید.
ابتدا حرکت چشم ممکن است رخ دهد.
بعد از اینکه به طور منظم این تمرین را انجام دادید، می‌توانید این حرکت لب را بدون درگیر شدن چشم انجام دهید.
⦁ هر دو لب خود را جمع کنید و برای مدتی لب‌ها را بهم فشار دهید.
⦁ لب فوقانی خود را حلقه کنید. سپس آنرا بالا ببرید و سعی کنید تا لب بالا را برجسته نگه دارید.
⦁ با کشیدن هر دو لب خود، حالت دندان قروچه بگیرید.
⦁ اکنون لبخند بزنید. در حالی که لبخند می‌زنید روی لبخند تمرکز کنید تا پلک شما درگیر این حرکت نشود. به چشم‌های خود نگاه کنید و پلک را پایین بیاورید. همچنین به عضلات گردن نگاه کنید و سعی کنید که هنگام لبخند زدن عضلات برجسته نشوند.
⦁ در ابتدا لبخند بزنید در حالی که دندان‌هایتان دیده نشود، سپس طوری لبخند بزنید که دندان‌هایتان دیده شود.
⦁ فعالیت‌هایی که نیاز به صحبت کردن دارند نیز به بهبود حرکت لب کمک میکند. تمرین صحبت کردن را با کلماتی مانند B,M,F و P به آرامی انجام دهید و با نگاه مداوم به آیینه آنها را تکرار کنید. در حالی که صحبت می‌کنید سعی کنید که چشم هایتان باز باشد.
⦁ هوایی که در دهان‌تان است را به بیرون فوت کنید. اکنون لب‌ها را در حالتی که هوا را به بیرون می‌دهید نگه داشته و مطمئن شوید که هیچ هوایی بیرون نمی‌رود. گونه‌های پف کرده خود را در همان حالت به مدت ۳ تا ۵ ثانیه نگه دارید.
ورزش‌های بینی:
⦁ بینی خود را چروک کنید.
⦁ فین کنید.
⦁ از طریق سوراخ‌های بینی نفس عمیق بکشید و سعی کنید تا پره های بینی خود را باز کنید.
ورزش‌های چشم:
⦁ چشم هایتان را بهم فشار دهید و آنها را باریک کنید انگار که می‌خواهید به خورشید نگاه کنید. مانند کودکی که در تصویر فوق می‌بینید، چشم تان را به آرامی ببندید.
⦁ به پایین نگاه کنید. گردن تان را مستقیم نگه دارید و بدون اینکه آنرا خم کنید به پایین نگاه کنید، اینکار به تمرین چشم و پلک ها کمک می کند.
⦁ انگشت اشاره خود را روی پلک بسته خود قرار دهید و از دست مخالف خود استفاده کنید و پلک را به سمت بالا بکشید. این تمرین کمک میکند تا پلک درگیر فلج بلز شل شده و از خشک شدن بیش از حد آن جلوگیری میکند.
⦁ پلک‌های خود را به آرامی به هم فشار دهید.
⦁ به آرامی با یک چشم چشمک بزنید و سپس با چشم دیگر این کار را انجام دهید. هنگام چشمک زدن چشم‌ها را بهم فشار ندهید.
⦁ بدون اینکه ابروهایتان حرکت کند، چشم‌ها را کاملا باز کنید. اگر در حال انجام این تمرین متوجه حرکت عضلانی نامناسب شدید، انجام آن را متوقف کنید.
ورزش‌های گردن و چانه:
⦁ سر خود را به یک طرف و کمی به عقب کج کنید، سپس آنرا به مدت ده ثانیه نگه داشته و به آرامی به حالت طبیعی برگردانید. این کار را برای سمت دیگر نیز انجام دهید. این تمرین گردن عضلات گردن را کشیده و انعطاف پذیری آن را افزایش می‌دهد.
⦁ چانه خود را چروک داده و سفت کنید.
⦁ مانند یک بوکسور به سمت جلو بگیرید.